De Duitse infrastructuur vertoont vele scheuren. De Duitse regering heeft deze week een rapport gekregen waarin wordt gepleit voor een uitbreiding van de tol voor vrachtwagens (LKW-Maut). Gek genoeg kan dat goed nieuws zijn voor de Nederlandse transportsector.

De Duitse Autobahn brokkelt af, bruggen staan op instorten, kanalen slibben dicht en alle Duitse politieke partijen willen er wel iets aan doen. Feit is dat er de laatste jaren zeer weinig is geïnvesteerd in de Duitse infrastructuur en daarom komt een commissie van Duitse deelstaten onder leiding van SPD'er Kurt Bodewig deze week met een dringend advies aan de nieuwe regering: breid de tol voor vrachtwagens ( LKW-Maut) uit, zodat ook de kleinere trucks moeten meebetalen. Ook de Nederlandse transportsector heeft belang bij betere wegen.

PKW-Maut

Van die andere tol, een tol voor buitenlandse automobilisten, die de laatste maanden veel ter sprake kwam in Duitsland is volgens de commissie geen sprake. Minister-president Horst Seehofer (CSU) van Beieren roept al maanden dat hij deze PKW-Maut wil doorvoeren, want buitenlandse automobilisten moeten maar eens meebetalen aan de slijtage van de Autobahn. De Duitsers betalen zich in het buitenland toch ook blauw? "Zonder PKW-Maut doet de CSU niet mee aan een nieuwe regering." Het leverde hem al een publiekelijke botsing op met Angela Merkel (CDU) op. Als je dergelijke plannen al zou willen uitvoeren, dan stuit je op Europese wetten, volgens de bondskanselier.

En daar heeft Merkel gelijk in, vertelt Aniek Schadd, advocaat Europees mededingingsrecht van AKD advocaten & notarissen in Brussel. "Als je zo'n maatregel alleen voor buitenlanders wilt invoeren, stuit je al heel snel op de Europese regelgeving inzake 'vrij verkeer voor personen en goederen'. Daarnaast ook het verbod op discriminatie: je benadeelt dan duidelijk één bepaalde groep." De commissie van Duitse deelstaten besteedt in het hele rapport welgeteld maar één zinnetje aan de tol voor buitenlandse automobilisten. "Dergelijke heffingen moeten conform de EU-wetgeving zijn."

Uitbreiding tol voor vrachtwagens

De commissie heeft zich in het rapport daarom vooral gericht op uitbreiding van de tol voor vrachtwagens. Daarmee zou 4,4 miljard euro extra opgehaald kunnen worden. Dit rapport komt op tafel te liggen tijdens de komende coalitieonderhandelingen van de CDU/CSU en de SPD. De vraag is hoezeer de eisen voor een PKW-Maut van Horst Seehofer in beton gegoten zijn en ze geen belemmering vormen in dat proces.

Achterstallig onderhoud

Duidelijk is dat de Duitse deelstaten hard op zoek zijn naar een oplossing voor het achterstallig onderhoud van de infrastructuur. Het gaat om 730.000 kilometer, zo lang is het gezamenlijke Duitse verkeersnet van wegen tot aan kanalen. Om die gigantische infrastructuur te onderhouden, is een dagelijkse investering van 50 miljoen euro nodig. Maar dat gebeurt niet. Al jaren niet. "Daarmee verliezen de Duitse wegen dagelijks 13 miljoen euro aan waarde", stelt commissievoorzitter Bodewig. De Duitse infrastructuur is in verval.

7,2 miljard

Om die achterstand in te halen, is de komende 15 jaar per jaar een bedrag van 7,2 miljard euro nodig. Daarbij gaat het niet om nieuwe snelwegen, maar om renovatie van de bestaande infrastructuur. Waar moet dat geld vandaan komen? De eerste 2,7 miljard per jaar wordt ter beschikking gesteld door de landelijke regering, uit speciale fondsen voor achterstallig onderhoud.

Daar bovenop is een bedrag nodig van weggebruikers. Dan wordt als eerste aan het vrachtverkeer gedacht die de wegen het meest belasten. Als de huidige tol voor vrachtwagens vanaf 12 ton wordt uitgebreid naar alle rijkswegen in Duitsland, dan brengt dat nog eens 2,3 miljard op. En als de heffing ook gaat gelden voor kleinere trucks vanaf 7,5 ton, dan komt er 600 miljoen euro extra binnen. Als 3,5-tonners er ook onder vallen, dan is er nog eens een plus van 300 miljoen euro. Dat samen is 4,4 miljard plus de 2,7 miljard vanuit Berlijn is gezamenlijk 7,1 miljard per jaar. Bijna het benodigde bedrag van 7,2 miljard dat tot nu toe niet binnen komt.

Geringe gevolgen voor Nederland

Uitbreiding van de heffing voor vrachtwagens, wat betekent dat voor de Nederlandse transportsector? "Niet veel", vertelt Elmer de Bruin secretaris internationaal vervoer van TLN. "Nederlandse vervoerders rijden vooral met grote vrachtwagens en die hebben al sinds 2005 te maken met de LKW-Maut. Wij zijn als organisatie ook helemaal geen tegenstander van een kilometerheffing. De gebruiker betaalt, maar het moet wel eerlijk verdeeld worden. En daarbij komt dat dit bedrag dan wel moet terugvloeien in de infrastructuur. Daar zagen we de laatste jaren nog te weinig van."

De Bruin is wel te spreken over het actieplan goederenverkeer uit 2010 van het Duitse ministerie voor Verkeer. "Er zit meer ambitie in dan dat je in Nederland nu ziet. Duitsland moet er mee nummer 1 worden als logistiek land. Nederland is intussen alweer naar de vierde plaats gezakt. Maar dat plan in Duitsland moet dus nog wel worden uitgevoerd." Als Duitsland nu wel werk maakt van deze plannen, komt dat volgens De Bruin dus ook ten goede aan de Nederlandse transportsector.

Betalen naar gebruik is eerlijk

Ook Ad Toet, directeur van Koninklijk Nederlands Vervoer, kan zich vinden in de uitbreiding van de tol voor vrachtwagens. "Betalen naar gebruik is eerlijk en zorgt voor meer economisch gedrag bij gebruikers van weginfrastructuur. 'Anders Betalen' heette dit in Nederland, maar dit project is in 2011 stopgezet. We zien nu dat andere EU-landen er geleidelijk mee verder gaan, terwijl het natuurlijk in hele grote delen van de EU al vele jaren volstrekt gewoon is." Toet wijst op de Franse, Italiaanse en Spaanse tolwegen en de Europese spoorwegen waar 'betalen voor gebruik' de gewoonte is.

Het uitbreiden van de ' LKW-Maut ' in Duitsland naar kleinere vrachtauto's vindt Toet een logische stap. "De hamvraag is wanneer ook gewone auto's in Duitsland kilometerheffing gaan betalen. En dan toch weer de vraag wanneer Nederland volgt."