Fabriek van verffabrikant AkzoNobel in Sassenheim. Foto ANP
Al maanden wordt er heftig gediscussieerd over het overschot van de Duitse export. De één roemt de sterke concurrentiepositie van Duitsland, voor anderen is het juist een doorn in het oog.
De critici stellen dat de lasten van het Duitse succes op het bordje van de overige Europese lidstaten komt. Duitsland moet ingetoomd worden, zeggen ze. En wel zo snel mogelijk.
Maar een onderzoek van onderzoeksinstituut Prognos AG in opdracht van de Vereinigung der Bayerischen Wirtschaft (VBW) veegt die kritiek van tafel. De Frankfurter Allgemeine Zeitung mocht het als eerste inkijken en zag dat dankzij de solide Duitse uitvoer er in andere Europese landen 3,5 miljoen mensen werk hebben. Het gaat vooral om banen binnen de toeleveringsindustrie, bedrijven die onderdelen maken voor Duitse producten.
Duitsland koopt veel in Nederland
De onderzoekers stellen dat de Europese industrie zeer vervlecht is geraakt. Alleen al in het jaar 2012 kochten Duitse bedrijven voor 409 miljard dollar aan onderdelen in andere Europese landen, zoals remschijven voor auto's in Tsjechië. Deze worden dan in Duitse fabrieken in de auto gezet.
Duitsland koopt met afstand de meeste onderdelen in Nederland en België. Niet in de laatste plaats vanwege de havens in Rotterdam en Antwerpen. Daarna volgen landen als Frankrijk, Italië, Groot-Brittannië en Tsjechië.
De chemische industrie kocht voor 60 miljard aan grondstoffen of halffabricaten. Maar ook autofabrikanten, machinebouwers en de metaalindustrie doen veel inkopen over de grens.
Nederland vervlochten met Duitsland
Voor veel landen zijn de leveringen aan Duitsland van grote waarde. In 2012 kwam meer dan 4 procent van het Nederlandse bruto binnenlandse product (bbp) door de Duitse vraag naar halffabricaten, berekenden de onderzoekers. Alleen in Tsjechië en Hongarije was dat aandeel groter.
De Duitse inkoop zorgt ook voor banen. In Nederland hadden in 2012 meer dan 300.000 mensen daardoor werk. Enkel in Polen en Tsjechië was dat aantal hoger.
De Europese Commissie bekijkt het hoge Duitse exportoverschot kritisch en doet nu een diepgaande analyse of het binnen Europa niet scheefgegroeid is. In maart wees de commissie er op dat de binnenlandse vraag in Duitsland te laag was. Het overschot op zich werd als positief gekenmerkt.
Duitse politici debatteren er sindsdien over hoe de binnenlandse vraag gestimuleerd kan worden, zonder dat de Duitse concurrentiepositie in gevaar komt. Maar dit oplossen door de lonen te laten stijgen, is tot mislukken gedoemd, zegt bijvoorbeeld de minister-president van deelstaat Hessen Volker Boeffier (CDU).
Duitsland wil sterke positie niet kwijt
Welke ingrijpende gevolgen een verzwakking van Duitsland voor andere landen kan hebben, blijkt ook uit het onderzoek. Wanneer de loonkosten tussen 2014 en 2016 bijvoorbeeld zouden stijgen door de invoering van het minimumloon en een lagere productiegroei, dan zijn er weliswaar op de korte termijn positieve effecten dankzij de hogere inkomens. Maar in 2020 is het bbp van de andere Europese landen een half procent lager dan wanneer Duitsland de sterke positie als groeimotor blijft houden.
"Het is dus juist in het belang van andere Europese landen dat Duitsland niet verzwakt", stelt VBW-directeur Brossardt. Volgens hem zouden de effecten het merkbaarst zijn in Frankrijk en de Zuid-Europese landen.
Bertus Bouwman is chef redactie van Duitslandnieuws.nl, de site met dagelijkse duiding van Duits nieuws voor Nederland. Blijf op de hoogte van politiek en economisch nieuws uit Duitsland. Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Duitslandnieuws.
